Trakya Üniversiteler Birliği etkinlikleri kapsamında Balkan Araştırma Enstitüsü ev sahipliğinde “Balkanlar’da Ana Dili Olarak Türkçe Eğitimi: Güncel Durum ve Sorunlar” konulu bir panel gerçekleştirildi.
Konuşmacı olarak Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesinden Prof. Dr. Yavuz Kartallıoğlu, Kuzey Makedonya Üsküp Aziz Kiril ve Metodiy Üniversitesinden Prof. Dr. Osman Emin, Bulgaristan Plovdiv (Filibe) Paisiy Hilendarski Üniversitesinden Doç. Dr. Harun Bekir, Yunanistan’dan Batı Trakya Eğitim ve Kültür Şirketi BAKEŞ Genel Müdürü Dr. Pervin Hayrullah’ın yer aldığı panelin moderatörlüğünü, Balkan Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Ali Hüseyinoğlu ve sunuculuğunu ise Edebiyat Fakültesi Balkan Dilleri ve Edebiyatları Bölümünden Arş. Gör. Ece Dillioğlu yaptı.
Panele, Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Rektör Yardımcısı Prof. Ahmet Hamdi Zafer, Balkan Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İbrahim Kelağa Ahmet, Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yüksel Topaloğlu, Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gülay Şeren, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Levent Doğan, Dış İlişkiler Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Rifat Gürgendereli, Roman Dili ve Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Muhammed Tağ, İ.İ.B.F. Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sibel Turan, Rumeli Edirne Kültür ve Folklor Derneği Başkanı Ahmet Dörtler, Üniversitemizin farklı fakülte ve yüksekokullarından çok sayıda öğretim üyesi ve öğrenci katıldı.
Panel, Balkan Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İbrahim Kelağa Ahmet’in açılış konuşması ve Rektör Yardımcısı Prof. Ahmet Hamdi Zafer’in ana dilin önemine vurgu yapan selamlama konuşması ile başladı.
Panelde il sözü alan Prof. Dr. Yavuz Kartallıoğlu “Cumhuriyetin 101. Yılında Balkanlar’da Türkçe Öğretimi” konulu konuşmasını gerçekleştirdi. konuşmasının ilk bölümünde Türkiye Cumhuriyeti’nin Türkçe öğretimini dünyaya yayma faaliyetlerinden bahseden Kartallıoğlu, Kosova, Kuzey Makedonya, Bosna Hersek, Arnavutluk, Sırbistan, Romanya, Hırvatistan, Moldova’da yürütülen Türkçe eğitimi faaliyetleri ile ilgili ayrıntılı bilgi verdi. Kartallıoğlu, konuşmasının son bölümünde Balkanlar’da Türkçe öğretimi alanında karşılaşılan sorunlara değindi ve çözüm önerilerini dile getirdi.
Prof. Dr. Osman Emin “Kuzey Makedonya’da Ana Dili Olarak Türkçe Eğitiminin Gelişimi ve Güncel Durumu” konulu konuşmasında Balkan Savaşları’na kadar olan dönemde bölgede Türkçe eğitiminin birinci kademe okulları olarak okuma yazma eğitiminin yanı sıra İslam dininin esaslarının öğretildiği sıbyan mekteplerinde verildiğini ve 1885 yılından itibaren ise iptidai mekteplerinin açılmaya başladığını ifade etti. Balkan Savaşları’nın yaşanmasının ardından Türkçe eğitimin tamamen durduğunu, savaştan sonra Türk okulları kapatıldığı için Türk öğrencilerin Krallık Yugoslavya’sının açtığı Sırp okullarına gitmeye zorlandığını söyleyen Emin okulların küçük bir kısmında Türkçe olarak sadece haftada iki saat din dersinin okutulmasına izin verildiğini, itirazların artması üzerine 1928-1929 eğitim yılında okullarda Sırpça ve Türkçe olmak üzere iki dilde eğitime başlandığını ancak bu uygulamanın yaygınlık kazanamadığını belirtti. Emin konuşmasının devamında, Kuzey Makedonya’da Türkçe eğitiminin güncel durumu hakkında bilgi verdi.
Doç. Dr. Harun Bekir, “Bulgaristan’da Demokrasiye Geçiş Sürecinde Türkçe Öğretimi” konulu konuşmasında Bulgaristan’da en büyük azınlığı Türklerin oluşturduğunu, Bulgarcadan sonra ülkede en çok konuşulan dilin de Türkçe olduğunu ifade ederek, 2021 Nüfus Sayımı sonuçlarına göre, ülkedeki nüfusun % 8,7’nin (514 386 kişi) ana dilinin Türkçe olduğunun tespit edildiği bilgisini verdi. Bekir konuşmasının devamında “Bulgaristan Eğitim Sisteminde Demokrasiye Geçiş Sonrasında Türkçenin Ana Dili Olarak Öğretimi” konusu hakkında ayrıntılı bilgi verdi.
Panelin son konuşmacısı Dr. Pervin Hayrullah, “Batı Trakya’daki Türk Azınlık Okullarında Türkçe Eğitiminin Dünü ve Bugünü” konulu sunumunu gerçekleştirdi. Kısaca Batı Trakya’nın coğrafi konumu hakkında bilgi veren Hayrullah, Yunanistan’ın 2011 yılında vermiş olduğu rakamlara göre bölgede 140-145 bin Türkün yaşadığını ve Batı Trakya’daki Türklerin en önemli sorunlarından birinin etnik tanımlama sorunu olduğunu ve eğitimin de bununla birlikte iç içe bir problem olduğunu söyledi. Batı Trakya’daki eğitim sorunu üzerinde duran Hayrullah, paylaştığı görselde yıllara göre Türk azınlık okullarındaki öğrenci sayıları hakkında da bilgi verdi.
Rektör Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, panelistlere katılım belgelerini verdi ve kapanış konuşmasını gerçekleştirdi. Panelistlere teşekkür ederek kendilerini Trakya Üniversitesinde misafir etmekten dolayı büyük memnuniyet duyduklarını ifade eden Tabakoğlu, Balkan ülkelerinden gelen öğrencilere Trakya Üniversitesinin kapılarının her zaman açık olduğunu belirtti. Trakya Üniversitesini tercih eden öğrencilerin mutlaka ön lisans veya lisans programlarına yerleştirildiklerini belirten Tabakoğlu, Türkçesi yetersiz olanlar için DİLMER’in hizmet verdiğini ifade etti. Üniversitemizin yüksek öğrenim anlamında Türkçeye hizmet ettiğini ve Balkan coğrafyasından Üniversitemize gelen Türk öğrencilerin bu sayede dillerini ileri bir noktaya taşıdıklarını ve kültürlerini de muhafaza ettiklerini belirten Rektör Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Türkoloji alanına yönelik olarak Üniversitemizin yakın zaman önce Balkan Türkologlarının katılımıyla bir sempozyum gerçekleştirdiğini ve bu tür toplantıları Türkiye Maarif Vakfı ve Yunus Emre Enstitüsünün katkılarıyla geleneksel hale getirmeyi hedeflediklerini belirtti.
Program, panelistlere teşekkür belgelerinin verilmesi ile son buldu.
