Trakya Üniversitesi Milli Mücadele ve Lozan Müzesi’nde sergilenmek üzere Zorlutuna ailesi adına Hilmi Zorlutuna ve Kahraman Zorlutuna tarafından Edirne Eski Müftüsü Osman Hilmi Efendi ve oğlu Edirneli Korgeneral Sami Topçu Paşa’ya ait birçok belge ve materyali içeren önemli bir bağış gerçekleştirildi.
Trakya Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti başkanlarından Edirne Eski Müftüsü Osman Hilmi Efendi’nin kızı Sadiye Zorlutuna’nın torunu Kahraman Zortuna, Prof. Dr. Nurten Çetin eşliğinde Rektör Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu’nu ziyaret etti. Kahraman Zorlutuna, aileye miras kalan Edirne Eski Müftüsü Osman Hilmi Efendi ve oğlu Edirneli Korgeneral Sami Topçu Paşa’ya ait şahsi eşyaları Milli Mücadele ve Lozan Müzesi’nde sergilenmek üzere Rektör Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu’na teslim etti.
Rektörlük makamında gerçekleştirilen ziyarette Kahraman Zorlutuna yaptığı açıklama “Manevi değeri oldukça yüksek olan bu eserleri ailemiz adına Trakya Üniversitesi Milli Mücadele ve Lozan Müzesi’ne bağışlamaktan oldukça mutluluk duyuyoruz. Edirne ve Ülkemiz için mücadele eden ve önemli katkılar sunan Osman Hilmi Efendi ve Korgeneral Sami Topçu Paşa’nın anılarının ait olduğu yerde sergilenecek olması bizim için çok önemli. Bu anlamda Rektör Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu ve Prof. Dr. Nurten Çetin hocama teşekkür ederim.” dedi.
Rektör Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Milli Mücadele’ye katkı sağlayan Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti kurucularından ve başkanlarından Edirne Eski Müftüsü Osman Hilmi Efendi ve oğlu, Milli Mücadele yıllarında ve Cumhuriyet’in kuruluşunda önemli görevler gerçekleştiren Korgeneral Sami Topçu Paşa’ya ait önemli eserlerin Trakya Üniversitesi Milli Mücadele ve Lozan Müzesi’ne bağışlanıyor olmasının oldukça heyecan verici olduğunu belirterek “Edirne’miz, son yüzyılda büyük acılar yaşadı. Bu büyük acılara şahitlik eden, 6 dil bilen, âlim ve işgal altındaki bir vatanın kurtarılmasında fedakârane çalışmış örnek kişilik Müftü Osman Hilmi Efendi’nin gençlerimiz tarafından tanınacak olmasından ve Edirne’mizin değerlerinin tekrar açığa çıkmasından mutluluk duyuyoruz. Yine bu örnek kişiliğin oğlu olan Korgeneral Sami Topçu Paşa; birçok savaşta kahramanlıklar göstermiş, Filistin Cephesi’nde gazi olmuş, Cumhuriyetin kuruluşuna şahitlik etmiş, Atatürk ve İsmet İnönü ile birlikte çalışmış önemli bir isim. Bu iki Edirneli önemli şahsiyetin torunları Hilmi Zorlutuna ve Kahraman Zorlutuna tarafından Zorlutuna ailesi adına yapılan bu bağışı oldukça anlamlı buluyoruz. Genç nesillere bu mücadelenin tanıtılmasını değerli buluyoruz. Zorlutuna ailesine teşekkür ediyorum. Ayrıca bu eserlerin müzemize kazandırılmasına katkı sunan değerli hocam Prof. Dr. Nurten Çetin’e de teşekkür ederim.” dedi.
Zorlutuna ailesi adına yapılan bağışların arasında Edirne Eski Müftüsü Osman Hilmi Efendi’nin evrakları, yağlı boya tablosu, beyaz şeritli İstiklal Madalyası ile sürgün yıllarında Selanik, Midilli ve Semadirek Adası’ndan Edirne’deki ailesine gönderdiği mektuplar ile Osman Hilmi Efendi’nin oğlu Edirneli Korgeneral Sami Topçu Paşa’ya ait üniforma, İstiklal Madalyası, portre, İsmet İnönü ile olan fotoğrafları ve Milli Mücadele ve Lozan Müzesi’nde sergilenmesi uygun olan evraklar bulunmaktadır.
Edirne Müftüsü Osman Hilmi Efendi Kimdir?
Osman Hilmi Efendi, Kırımlı Tatar bir ailenin çocuğu olarak 1867 yılında Kırım’da doğdu. Babası Halil Ali, annesi Halime Hanım’dır. Çeşitli medreselerde gördüğü uzun bir eğitim ve öğretim döneminden sonra öğretmenliğe başladı.
Osman Hilmi Efendi, 1890 tarihinde Edirne Rüştiyesine müdür olarak atandı ve bu görevini 20 yıl sürdürdü. 1910 yılında Osmanlı Devleti’nde cami ve tarihi eserlere bakan Cemaat-i İslamiyye Heyeti Başkanlığı’na seçildi.
I. Dünya Savaşı sonrasında Edirne’de işgalleri protesto etmek ve Trakya’nın savunmasını planlamak için Belediye Başkanı Şevket Dağdeviren, Edirne Milletvekili Faik Kaltakkıran, Avukat Şeref Aykut, Tüccar Kasım Yolageldili tarafından 1918 yılında kurulan Trakya Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti’nde görev aldı. Ferit Paşa’nın ikinci kabinesi döneminde 10 Temmuz 1919’da Müftü Osman Hilmi Efendi, Trakya Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı oldu.
Edirne, Yunan ordusu tarafından 25 Temmuz 1920 günü işgal edilince, Edirne Müftüsü Osman Hilmi Efendi’nin yerine vekaleten eski Gevgili Müftüsü Mustafa Hilmi Efendi atandı. 11 Eylül 1922 tarihinde önce Semadirek, Midilli, Hanya ve Milos Adası esir kampına sürgüne gönderildi. Türk-Yunan antlaşması sonunda 23 Mart 1923 tarihinde Propontis isimli Yunan gemisiyle İstanbul’a getirilen kafilede yer aldı. Osman Hilmi Efendi Edirne’ye ulaştığında Edirne Müftülüğü görevine tekrar döndü.
Uzun yıllar Edirne’ye hizmet eden Edirne Müftüsü Osman Hilmi Efendi 17 Aralık 1931 tarihinde vefat ederek Buçuktepe Mezarlığı’na defnedildi.
Korgeneral Sami Topçu Paşa Kimdir?
Edirne Eski Müftüsü Osmanlı Hilmi Efendi’nin oğlu olarak 1891 yılında Dimetoka’da doğdu. İlköğrenimini Edirne’de yaptı. Edirne Askeri Rüştiyesi’ni bitirerek İstanbul Harbiye’den Topçu Teğmen rütbesiyle 1911 yılında mezun oldu. I. Dünya Savaşı’nda, 01 Eylül 1915 tarihinde üsteğmenliğe terfi etti. Savaşta gösterdiği başarılar nedeniyle emsallerinden önce 01 Eylül 1917’de yüzbaşılığa yükseldi. Trablusgarp, I. Dünya ve İstiklal Harbi’ne katılan Sami Topçu; 1927 yılında binbaşı, 1934 yılında yarbay, 1939 yılında albay, 1945 yılında tuğgeneral, 1946 yılında tümgeneral, 1950 yılında da korgeneralliğe yükseldi. Yaş haddi nedeniyle 30 Ağustos 1951 tarihinde ise emekli oldu.
Korgeneral Sami Topçu Paşa, askeri hizmetleri sırasında takım komutanlığından kolordu komutanlığına kadar görevler üstlendi. Filistin Cephesi’nde yaralanması sebebiyle Gazi ünvanı aldı. Kıta hizmeti dışında Polatlı Topçu ve Füze Okulu’nda topçu öğretmenliği yaptı. Ayrıca kurs öğretmenliği ve topçu müfettişliği görevinde bulundu.
Korgeneral Sami Topçu Paşa 13 Şubat 1976 yılında Edirne’de vefat etti. Cenazesi askeri törenle Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda toprağa verildi.
